«Հայաստանում անցեալին վերադարձ չի լինելու» Ռուբէն Ռուբինեան
«Ռամկավար Մամուլ»ի բացառիկ հարցազրոյցը ՀՀ ԱԺ Արտաքին յարաաբերութիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահ Ռուբէն Ռուբինեանի հետ:
-Պրն. Ռուբինեան շատեր այն կարծիքին են, որ Թաւշեայ յեղափոխութենէն ետք, կարծես յեղափոխութեան շունչը արտաքին գործոց նախարարութեան կառոյց մուտք չգործեց. խօսքը միայն «քատրային ջարդ»ի մասին չէ, այլ Արտաքին Գործոց նախարարութեան մօտեցումներուն մասին է, որովհետեւ մենք ականատես դարձանք աւելի շատ պահպանողական քաղաքականութեան: Ինչպէ՞ս կը մեկնաբանէք այս վիճակը:
Նախ պէտք է ասեմ, որ այդքան էլ համաձայն չեմ, որ թաւշեայ յեղափոխութիւնը չի մտել Արտաքին Գործերի Նախարարութիւն. ճիշդ էք, «քատրային ջարդ» չի եղել եւ արհեստավարժ դիւանագէտները շարունակել են աշխատել, բայց միեւնոյն ժամանակ պէտք է ասեմ, որ յեղափոխութեան ժամանակ տրուել է խոստում, որ դեսպանների շրջանակում քաղաքական նշանակումներ չեն լինելու, իսկ բոլորս գիտենք, որ յեղափոխութիւնից առաջ մեր դիւանագիտական անձնակազմը լի էր ոչ դիւանագէտ դեսպաններով, որոնք, որոշ բացառութիւններով ի հարկէ, զբաղւում էին տարրատեսակ այլ, ոչ դիւանագիտական գործերով, եւ այս փրաքդիքան (կիրառութիւնը) դադարեցուեց եւ քաղաքական նշանակման արդիւնքում դեսպանակոչ շատ անձինք յետ կանչուեցին. եւ այս առումով փոփոխութիւն կայ: Մեր արտաքին քաղաքականութեան մէջ թէեւ գլխաւոր ուղղութիւններում փոփոխութիւններ չեն եղել, ինչպէս եւ խոստացուել էր յեղափոխութեան ժամանակ, սակայն նոյնպէս պէտք է նշել, որ առնուազն արտաքին քաղաքականութեան վարման ձեւի փոփոխութիւն կայ եւ մեր արտաքին քաղաքականութիւնը հիմա շատ աւելի ինքնիշխան է եւ հիմնուած է բացառապէս Հայաստանի շահերի վրայ եւ մենք որեւիցէ խնդիր չունենք: Այն խնդիրները, որոնք տեսնում ենք, ներկայցրել ենք ու քննարկել բոլոր պետութիւնների հետ, այդ թւում՝ դաշնակից պետությունների հետ: Ինչ վերաբերւում է պահպանողականութեանը, ես կարծում եմ, որ Արտաքին Գործերի նախարարի գործն է պահպանողական լինելը, ինչքան էլ տարօրինակ հնչի, որովհետեւ արտաքին քաղաքականութիւնը չի սիրում կտրուկ գործողութիւններ, կտրուկ շրջադարձեր եւ կտրուկ յայտարարութիւններ, եթէ դրանք անհրաժեշտ չեն, եւ ով էլ լինի Արտաքին գործերի նախարարը, այո՛, պարտաւոր է որոշակի պահպանողականութիւն ցուցաբերել, ինչը ամենեւին չի նշանակում ճահճացում։ Ի վերջոյ ես չեմ կարծում, որ ներկայիս ԱԳ նախարարը ճահճացման մէջ է, բացարձակ. ես տեսնում եմ փոփոխութիւններ, մենք տեսնում ենք որոշ ուղղութիւններով շատ զգալի աշխուժութիւն, օրինակ Իսրայէլում դեսապանութիւն հիմնադրելու որոշումը. Եթովպիայում նոյնպէս, ինչը իրականում այնքան շատ չի քննարկւում, բայց ես համարում եմ կարեւորագոյն քայլ: Այնպէս որ կարծում եմ, որ առաջ ենք շարժւում եւ ԱԳ նախարարութիւնը առաջ է շարժւում. նաեւ ներքին կառուցուածքների փոփոխութիւններ կան, որոնցից նոյնպէս գոհ եմ:
-ՀՀ վարչապետը յաճախ դրական շեշտադրումներով հանդէս կու գայ, այն ինչ կը վերաբերի հակառակորդ Ատրպէյճանին եւ կը կարեւորէ խաղաղութեան հաստատման մասին իր դիտարկումները. Այդ մօտեցումները մեզի համար անշուշտ ընկալելի են, սակայն մենք տեսանք, որ միւս կողմէն նոյն արձագանգը չկայ. դուք ինչպէ՞ս կը մեկնաբանէք այս վիճակը. որովհետեւ ցանկացած քաղաքական գործընթացի մէջ, մէկ ձեռքով չենք կրնար ծափ տալ:
Միանշանակ համաձայն եմ, որ մէկ ձեռքով չես կարող ծափ տալ եւ մէկ կողմը չի կարող միայնակ հասնել խաղաղութեան: Կայուն խաղաղութեան հաստատման համար անհրաժեշտ են նշեալ հակամարտութեան բոլոր կողմերի աշխատանքը եւ պատրաստակամութիւնը, եւ մենք տեսնում ենք, որ ՀՀ վարչապետը, ինչպէս նաեւ Արցախի իշխանութիւնները պատրաստ են խաղաղութեան եւ կառուցողական են, բայց միաժամանակ նկատում, որ նոյն ազդակները չենք ստանում Ատրպէյճանից . ցաւը դրանում է, որ Ատրպէյճանը կառուցողական չէ եւ, ըստ էութեան, չի ուզում հակամարտութեան հանգուցալուծում եւ ես կարծում եմ, որ միջազգային հանրութիւնը, ինչպէս նաեւ Մինսքի համանախագահները տեսնում են սա եւ տեսնում են, որ Ատրպէյճանի կողմից չկայ այն կառուցողականութիւնը որ ակնկալւում է, եւ այս առումով, պէտք է ասեմ, որ սա հայկական կողմերին, այսինքն՝ Հայաստանի Հանրապետութեանը եւ Արցախին ներկայացնում է առաւել դրական լոյսի ներքոյ:
- Իսկ ներկայիս ի՞նչ փուլի մէջ է բանակցային գործընթացը: Գիտենք, որ ընդդիմադիր մամուլը, ձեր իշխանութեան գալէն ի վեր ՚ շատ կը շահարկէ այս թեման:
Շահարկումների մասով ասեմ, որ ինձ համար անընդունելի է ներ քաղաքական համաթեքստում Արցախեան հարցը շահարկելը, եւ սա չեմ ասում հիմա, որովհետեւ ես իշխանութեան մէջ եմ. Երբ որ ընդդիմադիր էի, ինձ համար կրկին անընդունելի է եղել Արցախեան հարցը շահարկելը: Իրավիճակը հետեւեալն է. մենք ասում ենք, որ արդիւնաւէտ եւ բովանդակային բանակցութիւնների համար անհրաժեշտ է համապատասխան մթնոլորտ, մթնոլորտ՝ զերծ ռազմատենչ յայտարարութիւններից, զերծ ռազմատենչ գործողութիւններից, զերծ ապակառուցողական յայտարարութիւններից, եւ սա շատ բնական է, որովհետեւ անհնար է քննարկել մի բան, եթէ դիմացի կողմը պատրաստ չէ քննարկելու քո հետ ոչ մի բան, կամ եթէ դիմացի կողմը ի սկզբանէ ասում է սա է իմ գիծը, եւ ես այս գծից չեմ անցնելու , այսինքն տեղում սպաննում է բովանդակութիւնը, անհնար է դու դա քննարկես կողմի հետ, որը կրակում է քո վրայ եւ սպաննում է քո քաղաքացիական բնակչութեանը. անհնար է բովանդակային քննարկում ունենալ կողմի հետ, որը անընդհատ ատելութեան խօսք է օգտագործում քո ժողովուրդի հանդէպ: Սա է իրավիճակը եւ մենք մեր այս դիրքորոշումը բարձրաձայնում ենք, եւ սպասում ենք համապատասխան փոփոխութիւնների Ատրպէյճանի քաղաքականութեան մէջ:
- Թեքուինք դէպի Թուրքիա. Վերջերս ՌԴ Արտաքին Գործից նախարար Սէրկէյ Լաւրովը շատ ուշագրաւ յայտարարութիւն մը կատարեց, թէ Ռուսաստանը պատրաստ է ինչ որ չափով օժանդակել Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ նոր էջ բանալուն, որուն հակազդեց ՀՀ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը, ըսելով, որ «ձմրանը Սեւան լողալու չես գնայ...». ինչ կրնաք ըսել այս առնչութեամբ։
Ես ի հարկէ ուրախ եմ, որ մեր գործընկերները պատրաստ են օժանդակել Հայաստանի եւ Թուրքիայի յարաբերութիւնների բնականոնեցմանը , բայց պէտք է շեշտել, որ անհնար է օժանդակել երկու կողմերի միջեւ գործընթացի, եթէ կողմերից մէկը դրան պատրաստ չէ. Հայ-թուրքական սահմանը փակ է Թուրքիայի կողմից, ոչ թէ Հայաստանի կողմից, Հայաստանը միշտ պատրաստ եղել է եւ շարունակում է պատրաստ մնալ, առանց որեւիցէ նախապայմանի, հաստատել դիւանագիտական յարաբերութիւններ Թուրքիայի հետ եւ պատրաստ է սահմանի բացմանը, սակայն բոլորս գիտենք, որ Թուրքիան այս ամէնը պայմանաւորում է այլ հարցերով. ինչպէս Ատրպէյճանի, նոյնպէս Թուրքիայի մօտեցումները կառուցողական չեն։ Յամենայն դէպս, այս պահին ես առանձնապէս ազդակներ չեմ տեսնում այն խնդրի վերաբերեալ, որ Թուրքիայի քաղաքականութեան մէջ այս հարցում որեւէ դրական փոփոխութիւն է եղել:
- Իսկ ձեր սեղանին, որպէս «արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողով»ի մարմին. ի՞նչ է օրակարգը:
Ես կարծում եմ, որ խորհրդարանը, պատգամաւորները եւ արտաքին քաղաքականութեան դէպքում հենց արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովը այն օղակն է, որը կապում է գորածադիրը՝ ժողովուրդի հետ, որովհետեւ արտաքին քաղաքականութիւնը, քաղաքացիների համար պիտի լինի հասկանալի եւ վերահսկելի, այսինքն չպիտի լինի դէպք, որ մեզ անակնկալի մատնի։ Իսկ այդպիսի դէպքեր, ցաւոք, անցեալում եղել են, երբ որ քաղաքացիները մի օր զարթնել են ու նկատել, որ արտաքին քաղաքական ինչ որ նշանակալի իրադարձութիւն է եղել եւ իրենք չեն հասկացել, թէ ինչու է եղել այս իրադարձութիւնը, ինչ հիմքերով եւ ուր է սա տանում:
Արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովը երկու գլխաւոր գործառոյթ ունի, որոնցից առաջինը, բնականաբար, խորհրդարանական վերահսկողութիւնն է, եւ երկրորդ գործառոյթը՝ արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովի խորհրդարանական դիւանագիտութեան վարումն է եւ համակարգումը:
Ես կարծում եմ, որ խորհրդարանական դիւանագիտութիւնը ոչ պակաս կարեւոր է քան գործադիրի կողմից իրականացուող դիւանագիտութիւնը, իսկ տեղ տեղ խորհրդարանական դիւանագիտութիւնը ունի գործիքակազմ, որից գործադիրը զուրկ է:
- Թաւշեայ յեղափոխութեամբ սկսանք, կ'ուզենք այդպէս ալ աւարտել , դուք որեւէ մտավախութիւն ունի՞ք, որ հակագրոհներ կ'ըլլան այս իշխանութիւններու դէմ , որոհետեւ մենք կը տեսնենք, որ յատկապէս մամուլի միջավայրին մէջ, անընդհատ սլաքներ եւ ցեխարձակումներ կան։
Ոչ թէ մտավախութիւն ունեմ, այլ այդ հակագրոհները կան, դրանք եղել են առաջի օրուանից եւ շարունակւում են: Հեռացուած մենատիրական ռեժիմի ներկայացուցիչները եւ նրանց հետ փոխկապակցուած անձինք, այս մէկուկէս տարուայ ընթացքում չեն խորշել ցանկացած առիթ օգտագործել մանիբուլացիաների (մտամոլորեցման) համար: Ե՛ւ ներկայի ժողովրդավարական իշխանութիւնների, ե՛ւ ընդհանրապէս թաւշեայ յեղափոխութեան վրայ ցեխ շպրտելուց չեն խորշել: Սա, չեմ կարող ասել, որ անսպասելի էր, բայց ես կարծում եմ, որ ժողովրդավարութիւնը Հայաստանում այլըտրանք չունի եւ վերադարձ անցեալին անհնար է, ոչ թէ այն պատճառով, որ մենք՝ այսինքն նոր իշխանութիւնը անսխալական է, սուրբ է կամ բաղկացած է գեր-մարդկանցից, այլ այն պարզ պատճառով, որ Հայաստանի քաղաքացիները գիտակցել են իրենց ուժը, եւ գիտակցել են, որ ամէն ինչ կախուած է իրենցից. Հայաստանի քաղաքացիները գիտակցել են, որ ժողովրդավարութիւնը, արդարութիւնը եւ օրէնքը այլընտրանք չունին:
- Նկատած ենք, որ իշխանութեան գործիչներու մեծ տոկոսը բաղկացած է երիտասարդ անուններէ։ Երիտասրդ գործիչներու թիւին մեծ ըլլալը նորութիւն է Հայաստանի մէջ, ինչպէս կը բացատրէք այդ երեւոյթը, եւ արդեօք ինչ դժուարութիւններէ անցաք։
Խորհրդարանի միջին տարիքը հիմա 40-ին մօտ է, այն պատճառով, որ կայ 4-5 մեծ տարիքի պատգամաւոր եւ միջինը փոխուում է, բայց ե՛ւ «Իմ Քայլ»ի, ե՛ւ «Լուսաւոր Հայաստան» խմբակցութիւնների պատգամաւորները կարծում եմ շատ են երիտասարդ, 25-ից 35-ի միջակայքում կը լինի «իմ Քայլը» խմբակցութեան 80 տոկոսը: Ի հարկէ կայ փորձառութեան պակասի էսպէս ասենք, լեգիտիմ (օրինական) մտահոգութիւն. Եթէ օրինակ իմ մասին ասենք, (հիմա մի քիչ աւելի քիչ են ասում բնականաբար), յեղափոխութիւնից անմիջապէս յետոյ, երբոր նշանակուեցի Արտաքին գործերի փոխ նախարար եւ երբոր հնչում էր, «բայց երիտասարդ է փորձ չունի», ես ոչ մի կերպ չէի կարող այդ մտահոգութիւնը համարել ոչ լեգիտիմ, փաստի արձանագրում էր: Ես կարծում եմ սակայն, որ մեր թիմը (խումբը) այս մէկուկէս տարուայ ընթացքում ցոյց է տուել, որ ամէն դէպքում փորձի պակասը փոխլրացուել է քաղաքական կամքով, փոփոխութիւններ բերելու ցանկութեամբ եւ ազնւութեամբ, եւ ինչու ոչ՝ գիտելիքով: Եկէք համաձայնենք, որ աւելի լաւ է լինել 25 տարեկան անփորձ, լաւ կրթութեամբ եւ ազնիւ քաղաքական գործիչ, քան 58 տարեկան կորունպացուած (փտտած) անգրագէտ, սրիկայ: Բնական է, ընդհանրապէս պատմութիւնը շրջափուլեր է ունենում, ընդ որում ոչ միայն Հայաստանում, աշխարհի բոլոր երկրներում, որտեղ մի բան փոխւում է, գալիս են երիտասարդ ռեֆորմադորներ (բարեկարգողներ), յետոյ անցնում է որոշ ժամանակ, այդ բարեկարգողները վերածւում են կայուն գործիչների, որից յետոյ ինչ որ շրջան է անցնում, մարդիկ նորից փոփոխութիւններ են ցանկանում, գալիս են նոր բարեկարգողներ եւ այսպէս շրջափուլերը շարունակւում են: Ես կարծում եմ Հայաստանին միանշանակ պէտք էին բարեփոխումներ, կտրուկ, լայնամասշտապ բարեփոխումներ, եթէ կ'ուզէք՝ սերնդափոխութիւն: Եւ շատ ուրախ եմ, որ մենք այդ սերնդափոխութեանը հասանք եւ չեմ կարծում, որ մեր անփորձութիւնը խոչընդոտ է հանդիսացել նրան, ես կ'ասէի նոյնիսկ տեղ-տեղ օգնել է
Հարցազրոյցը ՝ «Ռամկավար Մամուլ»ի
Կենսագրական տուեալներ
Ռուբէն Կարապետի Ռուբինեան
Ծնած է 8 Մարտ 1990-ին, Երեւան:
Հայ քաղաքական գործիչ, դիւանագէտ, ՀՀ ԱԺ 7-րդ գումարման պատգամաւոր, «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցութեան հիմնադիր անդամ, վարչութեան անդամ, ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին փոխնախագահ Կարապետ Ռուբինեանի որդին։ ՀՀ ԱԺ արտաքին յարաբերութիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահ:
Կրթութիւն
2006-2010 թուականներուն սորված է Երեւանի պետական համալսարանի Միջազգային յարաբերութիւններու բաժնէն ներս, որմէ ետք մէկ տարի յաճախած է Լոնտոնի համալսարանական քոլեճը (UCL)՝ ստանալով «քաղաքականութիւն եւ անվտանգութիւն» մասնագիտացման մագիստրոսի կոչում։ 2012-ին ալ «եւրոպագիտութեան» մագիստրոսի կոչում ստացած է՝ Լեհաստանի Եակելոնեան համալսարանէն:
2012-2014 թուականներուն ծառայած է ՀՀ Զինուած Ուժերուն։
Աշխատանքային գործունէութիւն
29 Մայիսի 2018-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի որոշմամբ նշանակուած է ԱԳ նախարարի տեղակալ։
9 Դեկտեմբեր 2018-ին կայացած Ազգային Ժողովի ընտրութիւններուն պատգամաւոր ընտրուած է «Իմ քայլը» դաշինքի համապետական ցուցակով։
ՀՀ ԱԺ արտաքին յարաբերութիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահն է։
16 Յունիսի 2019-ին տեղի ունեցած «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցութեան 5-րդ համագումարի ժամանակ ընտրուած է ՔՊ վարչութեան անդամ:
